Hazırlayan: Berna JOLLIFFE
Kuzey Fransa’da çiftçiler, ineklerin doğumlarının Dolunay’dan etkilendiklerine inandıklarını biliyor muydunuz? Tarımla uğraşan kaç kişi, tohum ekme işini Dolunay öncesi ve Dolunay sonrası yapıyor? Saçlarınızın uzaması Ay hareketlerine mi bağlı? Bu yıllar öncesinden getirdiğimiz batıl inançların hangisi gerçekten bilim adamları tarafından destekleniyor?
DÜNYA’YA HAYAT VEREN ‘ENKAZ’
Ay ve Dünya’nın birlikteliği 4.5 milyar yıl önce başladı. Mars büyüklüğünde bir gezegen yeni doğmuş Dünya’ya çarptı. Bu çarpışmadan çıkıp yörüngeye oturan bu enkaz (Ay) o günden beri Dünya etrafındaki turunu 27 gün 8 saatte tamamlar. Ay’ın tekrar Güneş ile Dünya arasına gelebilmesi için yaklaşık olarak 2 gün 4 saat daha hareketine devam etmesi gerekir. Tam bir tur için geçen 27 gün 8 saate, 2 gün 4 saati eklediğimizde 29 gün 12 saat bulunur. Bu süre Ay’ın evrelerinin tamamlanma süresidir.
HAYVAN VE BİTKİLER İÇİN ZEMİN: AY
Dünya’da insan hayatını Ay’a borçlu olduğumuzu düşünürsek; evrende yapılan araştırmalarda önceliği uyduları olan gezegenler bulmaya vermeliyiz diyen bilimadamı çok. Sebep çok açık…
Ay’ın Dünya üzerindeki etkileri çok bilinen iki şey; ışık ve yerçekimi. Fakat bunun dışında bir diğer etki de ‘gelgitler’.
Bu gelgitler ilk canlılar için çok önemliydi, her gelgit hareketinde okyanuslarda başlayan değişik hayat biçimleri karaya vurup adapte olunca, bu geçişe sebep olan Ay, hayvan ve bitkilerin gelişimine zemin kurdu.
BİRÇOK HAYVAN AY’A GÖRE ÇİFTLEŞİYOR
Dolunay her ne kadar aşırı ışık yansıtmasa da bazı gece dışarı çıkan hayvanlar için oldukça etkili bir ışık kaynağı. Bu sebeple birçok hayvan ömür döngülerini ve örneğin çiftleşme gibi birçok diğer aktiviteyi Ay evrelerine, Ay hareketlerine göre ayarlıyorlar.
Bunlar Ay’ın bildiğimiz yönleri, peki hala bilmediğimiz ve bilmek istediğimiz sorulara cevap bulmak için ne yapabiliriz? Şu an araştırmalar ne boyutta? Ay’dan yeni haberler var mı?
İNEKLERDE ERKEN DOĞUMU TETİKLİYOR
Mesela Fransa’da gözlenen Dolunay’a yaklaşırken, inek doğal doğum oranındaki artış nasıl açıklanır? Neden ve nasıl olur da inekler, Ay çevrimine bağlı olarak toplu doğum yapar?
Bu inek davranışını açıklayacak bir araştırma Japonya’da Tokyo Üniversitesi’nde gerçekleşti.
JAPON BİLİMADAMI ARAŞTIRMA YAPTI
Nerede ve nasıl başladığı bilinmez ama kültürlerin içine işlemiş bir batıl inanç olarak görülen Ay çevriminin doğum üzerinde etkisi, kendi eşi doğum yaparken kafasına takılıyor Tomohiro Yonezawa’nın.
Farklı diyetler, farklı uyku düzenleri ve diğer bazı zorlaştırıcı sebeplere dayanarak insanlar üzerinde değil, aynı hamilelik süresi geçiren inekler üzerinde araştırma yapmaya karar veriyor.
Çok titiz Japon kanunları sayesinde işleri daha da kolaylaşıyor ve düzenli beslenen, aynı test koşullarında önce 400 inek ile küçük çapta bir araştırma başlatıyor; daha sonra aynı deneyi 4000 inek ile tekrarlıyor.
% 30 DOĞUM ARTIŞININ NEDENİ MELATONİN
Doğuma 3 haftası kalmış ineklerin Dolunay’a yaklaştıkça gösterdikleri % 30 doğum artışı Yonezawa’yı çok mutlu ediyor.
Sonuç olarak da Ay ışığı ve uyku hormonu melatonin seviyelerinin doğum anındaki kasılmalara etkisi olduğunu ve doğumu hızlandırdığını söylüyor.
MİNİ BİLGİ: Beyindeki epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin, genel olarak vücudun biyoritmini düzenlemeye yarayan bir hormondur. Doğal bir nörotransmitter olarak sınıflandırılır… Vücudun sağlıklı bir şekilde melatonin salgılayabilmesi için, geceleri tamamen karanlık bir ortamda uyumak oldukça önemlidir.
