Kara delikler, kainattaki yıkıcı kuvvetler olarak bilinir. Yıldızları parçalar ve gaz, toz ve ışığı çekmek için büyük yerçekimi kullanırlar. Ancak gökbilimciler, kökenlerinden bir milyon ışık yılı daha fazla zamanda, birden fazla galaksideki bebek yıldızlarının doğumunu beslemeye yardımcı olan bir kara deliğe tanık oldular.
Astronomlar, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’nın Chandra X-ray Gözlemevi’ni ve diğer teleskopları kullanarak keşif yaptı. Kara deliği, Dünya’dan 9,9 milyar ışık yılı uzakta bulunan bir galaksinin merkezinde buldular ve galaksinin kendisinin 7 galaktik komşusu var…
HER ŞEYİ YUTARKEN PARÇACIK YAYARLAR
Önceden, başka bir teleskop kullanan bilim insanları, yüksek enerjili parçacıklardan oluşan ve bir milyon ışık yılı boyunca gerilmiş etkileyici bir jet radyo dalgası emisyonu tespit ettiler. Chandra ile yapılan takip gözlemlerinde, kara deliğin jet kaynağı olduğu ortaya çıktı. Chandra, kara deliklerin etrafında dönen sıcak gazın yarattığı X ışınlarını algılayabilir…
Kara deliklerin yerçekimsel çekimlerine takılan her şeyi yuttuğu bilinmesine rağmen, ışık hızında parçacıkları yayan yüksek enerjili malzemeleri de salgılarlar.
Chandra ayrıca, radyo jet dalgasının bir ucuna yakın bir X-ışını bulutu tespit etti – sıcak gaz kabarcığının, diğer maddelerle karıştıklarında, jet saçılımı içindeki parçacıklar tarafından ısıtıldığı zamandan kalanlar… Araştırmacılar devasa gaz kabarcığının genişlediğini ve aslında komşu galaksilerden dördüne geçtiğini belirledi.
“YILDIZ DOĞUMUNU ARTTIRANI İLK KEZ GÖRÜYORUZ”
Bu sıcak gaz şok dalgası galaksilerden geçtiğinde, içindeki soğuk gazı sıkar. Bu etkileşim, soğuk gazdan beslenen daha fazla yıldızın oluşmasına neden olur. Araştırmacılar, bu galaksilerde yıldız oluşumunun iki ila beş kat daha yüksek olduğuna inanıyor.
Araştırmaya imza atan İtalya’daki Bologna Ulusal Astrofizik Enstitüsü’nde çalışan Roberto Gilli, “Bu, bir kerede birden fazla galaksideki yıldız doğumunu artıran tek bir kara delik gördüğümüzü ilk kez görüyoruz” dedi ve ekledi: “Bir galaksinin karadeliğinin milyonlarca trilyonlarca mil ötedeki diğer galaksilerde olanları söyleyebileceğini düşünmek şaşırtıcı.”
Kara delikler genellikle yıldızların oluşmasını engelleyen astronomların olumsuz geribildirim dedikleri şeyle ilişkilendirilir. Kara delik jetleri tarafından serbest bırakılan enerji, gazın soğumasını önleyebilir ve bu yıldız oluşum patlamaları için gereklidir.
“KRAL MİDAS’IN HİKAYESİ GİBİ…”
Ancak bu daha nadir görülen bir olumlu geribildirim örneğiydi. Bunun önceki örnekleri sadece yıldız oluşumunun kara delikten % 30 ya da daha az ve sadece 20.000 ila 50.000 ışık yılı arasında arttığını göstermiştir. Bu yeni gözlem yıldız oluşumu ve uzaklık oranında aşırıdır.
Aynı enstitüden Marco Mignoli de şöyle konuştu: “Kral Midas’ın hikayesi metali altın haline getirebilecek sihirli dokunuşundan bahsediyor. Burada gazın yıldızlara dönüşmesine yardımcı olan bir kara delik var ve erişimi intergalaktik.”
Araştırmaya imza atanlardan Alessandro Peca da “Bu, bazen bu klişeye karşı çıkmalarının ve bunun yerine beslenmenin en önemli örneğidir” diye ekledi.
Çeviri: CNN… Fotoğraf: Freepik
BAĞLANTILI HABER VE MAKALELER: OBEZ KARA DELİK! HER 9 SAATTE 4 AY BÜYÜKLÜĞÜNDE MADDE YUTUYOR!
