“Güneş gibi yıldızların etrafında dönen, içinde su olan Dünyalar üzerinde hayat olur” fikrine o kadar alışmışız ki yeni potansiyel habitat bulunca şaşırıyoruz: Hızla dönmekte olan süper geniş kara deliğin yörüngesinde dolaşan bir taşlık gezegen!
Bu kara deliğin etrafındaki egzotik güçler bu gezegeni istenen seviyede ısıtabiliyor fakat işin sırrı şurada: Tek şart gezegenin yörüngede ışık hızıyla dönmesi…
NİYE KENDİMİZ GİBİ DÜNYALAR ARIYORUZ?
HAYATI ZENGİNLEŞTİREN ŞEYİ ARAMAK…
Suyu sıvı halde bulmak, doğru ısıya sahip olan bir çevrede korumak, suya buharlaşmadan veya donmadan erişmek… Bu mükemmel dengeyi iki çeşit bölgede bulduk: Bir yörünge şeridinde ışık çıkışının tam doğru seviyede olduğu, yıldızların ‘yaşanabilir bölge’ denilen yerlerinde… ve Samanyolu’ndaki dış gezegenlerin belirli uydularının buzlu kabuklarının altında gömülü bir yerlerde… çünkü burada gelgit ısısı gerekli enerjiyi üretiyor.
Ama ham ısı tek başına yeterli değil. Hayat karmaşık bir süreç ve (hareket etmek, beslenmek ve üremek gibi) ilginç şeyler yapabilmek için enerji kullanmak zorunda. Bu süreçler atık ısı üretiyor ve bu atık ısı çevreden güvenilir bir şekilde boşaltılmazsa kabus senaryolarla karşı karşıya kalınıyor. Örneğin seralar, hava ısısının yükselip mevcut hayatı yok etmesi gibi…
Atık ısı Dünya’dan uzay vakumuna infrared radyasyon şeklinde boşaltılıyor. Bir enerji kaynağı ve atığın tamamını koyacak yer arasındaki bu zıtlık Dünya’da hayatın zenginleşmesini sağlıyor ve eğer farklı bir gezegende aynı/benzer bir düzene rastlarsak muhtemelen orada da hayat olasılığı çok yüksek.
KARA DELİĞİN EŞSİZ AYRICALIĞI
İlk bakışta kara delikler potansiyel hayat şekilleri için en imkansız yuva gibi geliyor. Saf yerçekiminden oluşan bu obje, olay ufuklarının yakınına gelen her şeyi çektiğinden yaklaşan her şey sonsuza dek evrenle kontağı kesmiş oluyor. Kara deliğin çekim gücünden hiçbir şey kaçamıyor çünkü kara delik ışığı bile yutuyor.
Kara delik ışık saçmaz, adı üstünde siyah- ama kaçınılmaz yerçekimi ona kainatta eşi emsali olmayan bir ayrıcalık sunuyor:
Evrene yayılan Kozmik Mikrodalga Fon (CMB) denilen bir şey var. Bu CMB evrenin daha ilk döneminde (380.000 yaşlarındayken) geriye bıraktığı artık radyasyon aslında… Yıldızları, galaksileri kolayca ezebilen, kainatın tamamındaki en büyük radyasyon kaynağı.
Gözle göremememizin sebebi ise elektromanyetik spektrumun mikrodalga bölgesinde olması (Adını da buradan alıyor).
GÖKTE BİR NOKTA: GÜNEŞ GİBİ!
Diğer bir deyişle CMB oldukça soğuk; mutlak sıfırın hemen hemen 3 derece üstünde… Fakat CMB ışığı bir kara deliğe düşerse, dalga boyu azalır, enerji artışına uğrar, aşırı yerçekiminden yüksek enerjiye fırlatılır, yani maviye kayar. (Maviye kayma: Kütle çekimi altında cisme gelen ışık demetinin dalga boyunun azalması ve mavi renkte görünmesi olayı).
Ufka tam çıkmak üzereyken CMB ışığı öyle bir enerji kazanır ki, spektrumun gözle görülür, ultraviyole bölümüne, hatta kızılötesine dönüşür.
Diğer bir deyişle, bir kara delik yakınında, CMB artık soğuk değildir; gitgide ısınır, çok sıcaklaşır.
Dahası, eğer kara delik fırıldak gibi dönüyorsa, ışığı tek bir dar ışına odaklar; CMB gökte tek bir nokta gibi görünür… bir tür Güneş gibi yani…
GECE VE GÜNEŞ’E SAHİPSEN…
Hayatın canlanması ve gelişmesi için biraz da soğutucuya ihtiyacı olacak, bunu da kara delik kendisi sağlayabilir.
Kara deliğe yakın, yerçekimsel sapmalar olay ufkunun görüntüsünü büyütebilir, o kadar ki düşündüğünüzden çok daha fazla şişirebilir.
Diyelim olay ufku üzerinde % 1’den daha düşük bir radyanda, sıcak CMB sadece küçük bir disk dolduracak seviyeye iner… Bu arada olay ufku gökyüzünün % 40’ını kaplayacak seviyeye kadar kabarır. Eğer gezegeniniz kendi ekseni etrafında dönüyorsa, o zaman bir Güneş’e ve bir geceye sahipsiniz… ve hayatın istediği her şeye…
BİR SANİYE SAATLER GİBİ GEÇER!
Bu radyandaki yörüngeler aşırı istikrarsızdır, böylece korkunç karanlığın içine düşmeye yatkındırlar. Araştırmacılar bu durumu dengeleyebilirsek ne olur acaba senaryosunu soruşturmaya başladı bile.
Ve bunun nasıl yürütülebileceğini buldular. Eğer kara delik büyükse, (Güneş’in hacminden en az 1.6 x 108 kere büyük olmasından bahsediyorlar), ve kendi etrafında hızla dönüyorsa, o zaman yaşanabilir bölgeye ev sahipliği yapabilir. Bu bölge olay ufkunun zar zor da olsa hemen üzerinde, CMB ışığının- spektrumun UV bölümünde- doruğa ulaştığı yerde ve oldukça sıcak… Gezegen biraz daha yaklaşsa yerçekimi güçleri tarafından imha edilir… ve biraz daha ileri gitse CMB çok soğuk olur.
Bu senaryo mümkün olmasına mümkün de, pek de hoş olmayabilir. Gezegen yörüngede ışık hızıyla dolaşıp, binlerce faktör zaman genişlemesi yaşardı. Bu da demektir ki o gezegende her saniye bizim için saatler anlamına gelirdi. Kim bilir, acaba gerçekten bir gezegen bir kara deliğe o kadar yaklaşıp aynı zamanda hayatta kalabilir mi?
Evrenin berbat ortamlarında da olsa hayat olasılığı var… Ön yargıyı bırakıp, açık görüşlü olmaya devam…
BAĞLANTILI HABER VE MAKALELER: ‘KARA DELİKLER İÇİNDE ZAMAN YOLCULUĞU MÜMKÜN’
