Muazzam Mavi Gezegenimiz… Sırlarla dolu Dünyamız… Bilim sayesinde bizimle her gün yeni bir sırrını paylaşıyor. İşte yeni bilgimiz: 70 milyon yıl önce Dünya’da bir yıl 372 gündü, bir gün de 23.5 saat… Nasıl mı ulaşıldı bu bilgiye? Antik istiridye fosilleri Dünya’da günlerin daha kısa olduğunu ortaya çıkardı. Bize bugün 24 saat süren bir gün çok doğal geliyor, oysa 70 milyon yıl önce bir gün 23.5 saatti…
“70 MİLYON ÖNCEKİ GÜNE BAKIYORUZ”
Bu yaratıkların fosilleşmiş artıkları sayesinde bilim insanları bu zaman farkını tespit etti ve bu zaman farkının sebep olduğu ‘gök göçü’nü belirledi. Bilim insanlarından oluşan bir gruba göre dinozorların hakim olduğu dönemlerde Dünya’da bir yıl 372 gün sürüyordu. Jeoloji tarihinde daha önce hiç karşılaşma imkanımızın olmadığı bir olay; günde 4 hatta 5 veri noktasına sahibiz. Brüksel Vrije Üniversitesi’nde bir jeokimyacı olan Niels de Winter, bakın bu buluş için ne diyor: “70 milyon önceki bir güne bakabiliyoruz, bu müthiş bir şey…”
GECE VE GÜNDÜZ BÜYÜME FARKI
Niels de Winter ve arkadaşlarına bol sayıda veri noktası veren fosilin sahibi, nesli tükenmiş bir tür istiridye kabuğu. Araştırmacılar fosilden aşırı ince bir öz aldılar, bu bize bir hayvanın o dönemde yaşadığı koşulları sezmemiz için bir sunu aslında. Ağaç halkaları gibi bu kabuk bilim insanlarının istiridyenin hayatını şekillendiren ritimleri anlamalarına yardım etti.
Mevsim değişikliklerinin yanısıra kabuğun gece ve gündüz ufak büyüme farklılığı gösterdiği belirlendi. Bu da bu tür istiridyelerin kabuklarını- bitkilerin yaptığı gibi Güneş ışığını şekere çeviren – bir tür bakteri ile paylaştıkları anlamına geliyor. Araştırmacılar bu günlük katları saydıklarında her yıl için 372 gün buldular. Doğru matematikle de bir gün eşittir 23.5 saat.
FOSİL KABUĞUNDA AY’IN UZAKLAŞMASINA…
Paleoceanography and Paleoclimatology Dergisi‘nde yer alan Bu araştırmayı ilginç bulmak için çoktan nesli tükenmiş istiridyelerin günlük hayatlarından etkilenmenize gerek yok. Dünya’nın hangi oranda döndüğü, Dünya ve Ay arasındaki mesafeye bağlı: Dünya yavaşladıkça Ay az biraz uzaklaşır.
Bilim insanları zaten Dünya’nın yavaşladığını ve Ay’ın uzaklaştığını biliyordu. Apollo görevleri sürecinde Ay’a yerleştirilen retroreflektörler sayesinde bu uzaklaşmanın oranını ölçtüler. Yılda 3.8 santimetre!
Jeolojik tarihe bakılırsa bu oran aynı seviyede seyretmiş olamaz. Eğer olsaydı Ay ve Dünya 1.4 milyar yıl önce aynı mesafede olurdu- bu da tuhaf bir şey çünkü Ay 4.5 milyar yıl önce oluştuysa uzaklaşması geçmişte çok daha yavaş olmalı.
Bu fosil kabuğu, “Dünya’nın dönüş hızı nasıl yavaşladı?” ve “Ay nasıl uzaklaştı?” zaman şeridini saptamaya atılan ilk adım. Cevabı bulmak için bir tek bu istiridye yeterli olmayacak elbette… Özellikle Ay’ın yaşını düşünürsek bu kabuk çok genç, ama daha eski fosiller bulunup benzer analizler yapılırsa işte o zaman tarihi bir buluşla zaman şeridinde taşlar yerine oturabilir.
