Güneş fırtınası çarpınca, Dünya tüyleri diken diken edecek, ürpertici bir şarkı söylüyor! Şarkı, fırtına çarpışması sonrası Dünya’nın manyetik alanında oluşan dalgalardan geliyor.
Eskiden Avrupa Uzay Ajansı ESA için çalışan, şu anda Helsinki Üniversitesi’nde görev alan Lucile Turc liderliğinde bir grup araştırmacı, Dünya’nın manyetosferini inceleyen Cluster’ın arşivindeki verileri analiz ederken rastladılar bu buluşa… Arşivde Cluster’ın 20 yıldır süren görevi süresince toplanan veriler yeni bir buluşa kapıları açtı.
SESSİZ DÖNEMDE TEK FREKANS
Cluster görevindeki araçlar, Dünya yörüngesinde Dünya’nın Güneş rüzgârı ile etkileşimini ve gezegenimizin manyetik çevresini araştırmaya ve bilgi toplamaya devam ediyor.
Güneş Rüzgârı (ya da fırtınası) Güneş Sistemi’ne Güneş’in sürekli attığı partiküller akıntısı olarak açıklanıyor.
Cluster gemileri, 2001-2005 yılları arasındaki uçuşlar sırasında buna benzer 6 çarpışma ile karşı karşıya kaldı ve ortaya çıkan dalgaları kaydetti. Yeni analiz ön şoktan salınan bu manyetik dalgaların ilk düşünüldüğünden daha kompleks olduğunu ortaya çıkardı.
Sessiz dönemlerde yani Güneş fırtınası Dünya’ya çarpmadığı sürece şarkı daha düşük bir ses perdesine sahip ve daha basit, ayrıca titreşime tek bir frekans hakim.
ATMOSFERE GELEN DALGAYA ‘BOW SHOCK!’
Fırtına ortamında ise dalga frekansı iki katına çıkıyor ve dalgaların sıklığı fırtınadaki manyetik alanın gücüne bağlı olarak değişiyor. Bilgisayar simülasyonları Helsinki Üniversitesi’nde geliştirilen Vlasiator denilen bir model kullanılarak gerçekleştiriliyor ve Güneş fırtınası sırasında ortaya çıkan ilginç dalga dizisini gösteriyor.
Dünya’ya doğru yönelmiş Güneş fırtınası tarafından Dünya’ya gönderilen önşoktaki dalgalar bu enerjiyi yaratıyor ve dalgalar tekrar uzaya geri dönemiyor. Önşoktaki değişiklikler Güneş fırtınasının Dünya yüzeyine yayılmasına etki edecek güce sahip, bu bilgiye rağmen hala bu sürecin nasıl işlediği bir soru işareti.
Atmosferimize ulaşmadan önce ise dalgalar başka bir engelle karşılaşıyorlar: ‘Bow shock’ (Yani Dünya’nın manyetik alanına çarpmadan önce Güneş rüzgâr partiküllerini yavaşlatan manyetik uzay bölgesi.)
KAYITTAN YILLAR SONRA FARK EDİLDİ
Bölgenin gelen Güneş fırtınasının enerjisini işleme şeklini değiştirmesi bile mümkün. Araştırmacılar şimdi bu karmaşık dalgaların tam olarak nasıl üretildiğini araştırıp anlamaya çalışıyorlar.
Frekans değişikliği beklenen bir şeydi fakat dalgadaki karmaşıklık seviyesinde değişkenliği beklemiyorduk diyen araştırmacılar açıklamalarına ek olarak şöyle bir ifadede bulundular;
“Güneş fırtınaları uzay hava durumunun bir parçası, Güneş rüzgârı devamlı olarak esse de Güneş’in yüzeyine yakın yerlerde patlama şeklinde salınan enerji türbülansa sebep olur ve bu kuvvetli rüzgâr da güneş fırtınasına yol açar. Dünya’da ve uzayda kullanılan hassas elektronik ve diğer teknolojik araçlara zararlı etkileri olacağı sebebiyle bu hava olaylarının önemi gitgide artıyor. Kaydından yıllar sonra fark edilen bu veri Güneş ve Dünya arasındaki bağı anlamamıza yardım edecek bir buluş…”
Fotoğraf: Helsinki Üniversitesi
BAĞLANTILI HABER VE MAKALELER: ‘ASTRONOTLAR, MÜSLÜM VE BEN FERO DİNLESİN’
